VİTREKTOMİ (PARS PLANA VİTREKTOMİ) NEDİR?

Vitrektomi, vitreusun yerinden çıkarılmasıdır. Vitreus, göz yuvarlağının içini dolduran, jel ya da jöle kıvamında şeffaf bir maddedir. Gözün bir futbol topu gibi yuvarlak ve sert olmasını sağlar. Bu ameliyat vitreus ya da retina hastalıklarında yapılır. Vitrektomi sonrası vitreusun yerini hümor aköz adı verilen ve gözün orta kısmındaki yapılardan salgılanan göz içi sıvısı doldurur.

VİTREKTOMİ AMELİYATININ AMACI NEDIR?

Vitreus içindeki kanamaların, çekinti yapan patolojik dokuların, göz içi yabancı cisim veya enfeksiyonun temizlenmesi ve retinanın tekrar eski yapısına kavuşturulması hedeflenir. Vitrektomi birçok arka segment hastalığında yapılan ameliyatın ortak ismidir. Ama her ameliyatta farklı işlemler yapılır. Bu işlemler kendine özgüdür ve patoloji neyse ona yönelik yapılır.

VİTREKTOMİ HANGİ GÖZ HASTALIKLARINDA UYGULANIR?

– Diyabetik retinopati (Şeker hastalarında görülen çok çeşitli retina hastalıkları)
– Vitreus hemorajisi (kanaması) (göz içi kanama)
– Makuler (Sarı nokta) hol (deliği)
– Epiretinal membran (Retinada sarı nokta üzerinde zar)
– Retina dekolmanı – ROP (prematüre retinopatisinde ) (Erken doğan bebeklerde olan retina hastalığı) – Nukleus Drop Katarakt cerrahisi sonrası göz arkasına lens parçası düşmesi komplikasyonu                                                                                –Göz yaralanmaları tedavisi ve göz içi yabancı cisim çıkartılması                                                                                     –Endoftalmi (Katarakt ve diğer göz ameliyatları sonrası göz içi enfeksiyonlar)

VİTREKTOMİ NASIL YAPILIR?

Vitrektomi ameliyatı lokal ya da genel anestezi altında yapılabilir.
Gözün önden bakıldığında renkli görünen (iristen gelen (göz rengini veren iris tabakası önündeki) yuvarlak, şeffaf saat camı gibi görünen kornea denilen alanın dışındaki beyaz kısmındaki skleraya mikro kesiyle 3 giriş yapılarak (genelde Pars Plana denen renkli kısma yakın alandan) ameliyat gerçekleştirilir. Girişlerden biri göz içi basıncını düzenlemek amaçlı sıvı vermek için, diğer girişler de görüntü amaçlı ışık kaynağı için ve vitrektör ( kesici ve emici alet ) aletinin girmesi için kullanılır.
Vitrektomi ameliyatları bu maksatla geliştirilmiş ileri teknoloji ürünü vitrektomi cihazı yardımıyla ameliyat mikroskobu altında yatan hastanın göz içini görebilmek için kontakt lens veya nonkontakt görüntüleme sistemleri, laser cihazı (retina yırtığını yapıştırmak için) kullanılarak yapılır. Gözünüzdeki hastalığın tipine ya da ciddiyetine göre gözün içine sıvı yerine hava, gaz, silikon gibi tampon maddeler verilmesi gerekebilir. Hava veya silikon, ameliyat sonrası gözünüzdeki hastalığın tedavisini, göz içinde kaldığı sürece sürdürür. Bu maddeler içinde silikonun tekrar geri alınması söz konusu olabilir. Diğerleri, yani hava ve gaz kendiliklerinden emilir. Ancak, bu dönemde göz içindeki hava/gaz (1 hafta kadar) (gazlar için 2 ay kadar) hastanın görmesi azaltır; silikon yağı kullananlarda ise ilk günden itibaren görmeye başlamakla birlikte gözün daha az görmesi- silikon yağı alınana dek- söz konusudur. Son yıllarda trans konjonktival (genelde dikiş uygulanmadan ameliyatın bitirilebildiği) vitrektomi sistemleri kullanılmaya başlanmış olup, çok küçük girişlerle en az yan etki oluşturarak dikişsiz ameliyatlar yapılmaktadır.

VİTREKTOMİ AMELİYATINDA SORUNLAR NELERDİR?

Göz içine hava/gaz verilenlerde günlerce (3 gün-3 hafta) yüzükoyun yatma zorunluluğu getirilebilir. Göz içi basıncı ameliyat sonrası erken dönemde yükselerek tam bir körlüğe varabilecek şekilde retinanın besleyici damarını tıkayabilir. Ameliyatın sık görülen yan etkileri katarakt gelişimini hızlandırması, yeniden kanamanın gelişebilmesi, retinanın (ağ tabaka) yerinden ayrılmasıdır. Bu gibi durumlarda yeniden cerrahi gerekebilir.

AMELİYATI SONRASI GÖRME İYİLEŞMESİ NE ZAMAN SAĞLANIR?

Göz doktorları tarafından, ameliyat sonrası görme tahmini yapmanın en zor olduğu ameliyat vitrektomi ameliyatıdır. Vitreus ve retinayı etkileyen sistemik (şeker ve hipertansiyon gibi) ya da herhangi bir göz hastalığı varsa, ilaç veya lazer gibi çeşitli tedavi yapılır, ancak hastalık ilerlemesi durdurulamazsa hastalara vitrektomi ameliyatı uygulanmaktadır. Maalesef şu anki tıp biliminin ulaştığı teknoloji ile suni göz içi retina üretilmemiştir. Sonuç olarak ameliyat sırasında hasarlı, daha önce lazer, iğneler yapılmış veya travma almış retina dokusu tamir edilmeye çalışılır. Yani anlaşılacağı üzere vitrektomi ameliyatı ile doku değişimi değil, doku tamiri yapılır. Ameliyatın anatomik başarısı, belirlenen bu hedeflere ulaşmaktır, fonksiyonel başarıya, yani sinir dokusu olan ve yenilenmeyen retinada (ağ tabaka) elde edilebilecek görme düzeyi ancak ameliyattan belli bir süre sonra belirlenebilir. Elbette bu sonuçlar görmeyi sağlayan hassas yapılarının operasyon öncesinde ne kadar etkilenmiş olduğu ile de ilgilidir. Daha önceki hasar az ise ameliyat sonrası görme artışı çok, etkilenme çok ise görme seviyesinde artış az olur.

VITREKTOMİ AMELİYATI SONRASI HASTALAR NELERE DİKKAT ETMELİ?

• Ameliyattan sonra göz ilk kontrole kadar aksi söylenmediği müddetçe kapalı kalmalı. (Eczaneden temiz kapama pamuk ve bantları alıp günlük olarak değiştirebilir)
• Göze bir hafta süreyle su değmemeli (aksine söylenmedikçe); baş arkadan yıkanmalı ve gövde ayrı olarak yıkanmalı ki göze su kaçmasın. Islak pamukla göz etraflı temizlenmelidir. Bir haftayı tamamladıktan sonra göz kapalı olarak ve ovalamadan duş alınabilir.
• Göz temiz olmayan mendil, kağıt havlu vs. ile silinmemeli.
• Göze baskı uygulanmamalı.
• Taburcu olurken mutlaka doktordan hangi ilaçları kullanma gerektiğini, damla verilmişse günde kaç kere ve ne kadar süre ile damlatılması gerektiği bilgi edinmelidir.
• Taburcu sonrasında gözde bir miktar batma ve ağrı (ağrı kesiciye cevap veren) normal kabul edilebilir.
• Göz içine bir madde verilip verilmediğini (Hava, Gaz; Silikon gibi) mutlaka doktordan bilgi edinmelidir. Operasyondan sonra baş pozisyonu önemli olup doktordan nasıl yatmak gerektiğini ve ne kadar süre ile böyle yatma gerektiğini sorarak öğrenmeli ve söylenen pozisyonda kalınmalıdır.
• Göz içine vitrektomi ameliyatında gaz verilmişse gözün önünde siyah bir karartı hissedilmesi normaldir. Göz içi gazın türüne göre 2-6 hafta kadar gözde kalır ve bu süre içinde görmeyi engellemesi normaldir. Gaz verilen hastaların uçak ile seyahat etmesi yasaktır! Gaz tamamen çekilinceye kadar diğer seyahat araçları tercih edilmelidir; bu dönem verilen gazın özelliğine gore ameliyattan sonraki 2 hafta-2 ay arasında sürebilir. Herhangi bir nedenle genel anestezi alma gerekirse (acil durumlarda) mutlaka anestezi doktoruna gözde gaz olduğu bilgisi verilmeli ve ona göre uygun anestetik madde seçimi sağlanmalıdır. Gaz çekildikten sonra retina dekolmanı veya kanamanın tekrar etme riski azda olsa vardır. Bu nedenle kontrol muayenelerini aksatmamak gerekir.
• Göz içine silikon yağı verilmişse genellikle 3-6 ay süreyle gözde bırakılır ve sonrasında alınması için yeni bir ameliyat yapılır. Silikon bir süre sonra bozularak göze zarar verme ihtimali (gözün kızrması, göz tansiyonu artması vb) olduğundan mutlaka belli aralıklarla kontrolü gereklidir. Silikon alınması sonrası retina dekolmanının nüks etme riski olduğu da unutulmamalıdır.
• Ameliyatlı gözde yeni başlayan ya da giderek artan ağrı (ağrı kesiciye cevap vermeyen), giderek artan kızarıklık, görme düzeyinde ani yada giderek kötüleşme şikayetleriniz olursa en kısa sürede ameliyatı yapan hekiminiz, ulaşamadığınız takdirde ise yakınınızdaki bir göz hekimi tarafından değerlendirilmeniz gerekir.

Vitrektomi, göz içindeki vitreus sıvısının çıkarılması için yapılan cerrahi bir işlemdir. Genellikle retina hastalıkları, kanamalar ve göz enfeksiyonları gibi durumların tedavisinde tercih edilmektedir. Bu cerrahi müdahale, göz doktorları tarafından özel ekipmanlarla gerçekleştirilir ve komplikasyonlar her ne kadar düşük olsa da, dikkatli bir değerlendirme süreci gerektirir.

Vitrektomi İşlemi Hakkında Bilgiler

Vitrektomi sırasında, gözün arka kısmına ulaşmak için göz cerrahı küçük bir kesik yapar. Bu işlem sayesinde vitreus sıvısı çıkarılır ve gerekli olan diğer cerrahiler de yapılabilir. İşlem sonrasında hastalar belirli bir süre gözlük veya koruyucu lens kullanmak zorunda kalabilirler.

• Amacı: Retina hastalıklarını tedavi etmek
• Kimler için uygundur: Göz sağlığı sorunları yaşayan hastalar
• İyileşme süreci: Genellikle birkaç hafta sürer

Vitrektomi, göz sağlığını korumak ve görme yetisini iyileştirmek adına önemli bir adımdır. Göz doktorları, işlemin gerekliliği konusunda hastaları bilgilendirecek ve en uygun tedavi yöntemini belirleyecektir.